Muzeum Zamkowe w Malborku, jeden z największych zachowanych zespołów gotyckiej architektury na świecie

Zamek w Malborku jest największym gotyckim zamkiem, czy może bardziej prawidłowo kompleksem zamkowym z cegły. Jak wszyscy wiemy malborski zamek zbudowali Krzyżacy, ale dlaczego ich największa twierdza stanęła właśnie tu?...

Krótki rys historyczny

Zakon krzyżacki powstał pod koniec XII wieku w Ziemi Świętej najpierw jako zakon szpitalny pomagający niemieckojęzycznym pielgrzymom i rycerzom biorącym udział w trzeciej wyprawie krzyżowej, a kilka lat później został przekształcony w zakon rycerski. Na początku XIII wieku rola zakonu zaczęła rosnąć, co niosło ze sobą wzrost jego bogactwa. Krzyżacy zapragnęli utworzyć własne państwo zakonne. Pierwszą taką próbę podjęli, gdy to węgierski król Andrzej II nadał im ziemie na południowo-wschodnich krańcach swojego kraju w regionie Burzenland. W zamian mieli oni chronić te tereny, a przy okazji i całe Węgry, przed najazdami ze wschodu. Wywiązywali się ze swojej roli bardzo dobrze, jednak kiedy Węgrzy zorientowali się, że zakon dąży do oderwania powierzonych im ziem i utworzenia własnego państwa, zostali przegnani z Burzenlandu. Jednak tuż po tym jak zostali „wyproszeni” przez Węgrów, nadeszło zaproszenie od polskiego księcia dzielnicowego Konrada Mazowieckiego, który zwrócił się do Krzyżaków o pomoc w obronie przed najazdami ze strony plemion Prusów i Jaćwingów. Nadając im Ziemię Chełmińską zapoczątkował rozwój państwa krzyżackiego, a w konsekwencji do powstania stolicy i potężnej twierdzy w Malborku.

Dzieje zamku

Początek prac nad zamkiem komturskim zaczęto w 1274 roku. Do czasu przeniesienia siedziby zakonu z Wenecji do Malborka był to jeden z wielu zamków zbudowanych przez zakon krzyżacki.  Przeniesienie stolicy miało miejsce w 1309 roku i zapoczątkowało wielką rozbudowę twierdzy trwającą kilkadziesiąt kolejnych lat, aż do połowy XIV wieku. Zamek w Malborku w zasadzie stał się stolicą państwa zakonnego do 1457 roku, kiedy to został wykupiony za równowartość około 660 kg złota (według aktualnej ceny złota to jakieś 38 mln $), od broniących go wojsk zaciężnych, przez Kazimierza Jagiellończyka. Stając się na kolejnych kilka stuleci jedną z siedzib polskich królów. W czasie wojen ze Szwecją zamek przechodził z rąk do rąk, jednak ostatecznie, aż do pierwszego rozbioru był we władaniu Polski. W 1772 roku trafił pod panowanie Prus, gdzie początkowo podupadał i był dewastowany. Jednak wraz z nadejściem fascynacji średniowieczem zaczęto przywracanie świetności Zamkowi w Malborku. Prace trwały od 1817 roku, aż do wybuchu II Wojny Światowej. Ta przyniosła ogromne zniszczenia, które w głównej mierze były wynikiem tego, że broniący się przed Armią Czerwoną, Niemcy utworzyli tu swój punkt oporu. Długotrwały ostrzał artyleryjski spowodował zniszczenia na poziomie 50-60%. Koniec wojny przywrócił Zamek w Malborku w polskie ręce. Z racji tego, że działania wojenne spowodowały zamianę twierdzy w ruiny, rozpatrywano możliwość rozbiórki tego co pozostało, jednak ostatecznie pod koniec lat 50-tych XX w. zdecydowano o rekonstrukcji Zamku i przywróceniu stanu z okresu średniowiecza. Prace nad renowacją poszczególnych elementów Zamku w Malborku wciąż trwają, jednak już dziś jest on perłą architektury o czym świadczy wpisanie go w 1997 roku na listę światowego dziedzictw UNESCO. Nieustanie od 1961 zamkiem gospodaruje i dba o jego odbudowę Muzeum Zamkowe.

Do zobaczenia na Zamku…

Cóż takiego możemy zobaczyć w Muzeum Zamkowym w Malborku? Przede wszystkim sam zamek :) Potężny kompleks z czerwonej cegły, który monumentalnie wynosi się ponad miasto. Zamek dzieli się na trzy główne części:

1. Zamek Wysoki, w którym znajdują się między innymi:

• kościół pw.  Najświętszej Marii Panny,
• kapitularz – sala narad urzędników Zakonu,
• dormitoria inaczej cele zakonników krzyżackich,
• kaplica św. Anny, która była miejscem ostatniego spoczynku Wielkich Mistrzów,
• gdanisko – charakterystyczna dla zamków, zwłaszcza krzyżackich, wieża której jedno z zastosowań sugeruje diabełek ze skrzyżowanymi nogami, który wskazuje drogę

2. Zamek Średni, znajdziemy tu:

• Wielki Refektarz który jest największą salą całego kompleksu,
• a skoro refektarz to muszą być kuchnie i spiżarnie,
• ciekawostką jest znajdujący się tu średniowieczny system grzewczy,
• istotną częścią Zamku Średniego jest Pałac Wielkich Mistrzów, stanowiący szczyt architektury gotyku krzyżackiego i będący bogatą posiadłością porównywalną do rezydencji królów czasów późnego średniowiecza,
• w Zamku Średnim znaleźć można także dwie wystawy stałe:
  • „Bursztynowe konteksty” - wystawa bursztynu, znajdująca się w piwnicy skrzydła wschodniego.  Wystawa prezentuje bursztyn zarówno pod względem przyrodniczym jak i artystycznym i użytkowym.  Malborska kolekcja bursztynu uchodzi za jedną z największych i najlepszych na świecie.
  • „Zbrojownia malborska” – są tu dwie części oręż europejska i oręż orientalna. Pierwsza z nich, składająca się z ponad 600 egzemplarzy broni pokazującej jej ewolucję wciągu 500 lat. Oręż orientalny to ponad 130 eksponatów pochodzących z krajów położonych w pasie od Bałkanów i Turcji, przez Persję po Indie.

3. Zamek Niski (Przedzamcze) i fortyfikacje:
Tu dominują bramy, baszty i wieże, a także zabudowania gospodarcze.

…atrakcji co niemiara, także
do zobaczenia na Zamku :)

Godziny otwarcia

Muzeum Zamkowe w Malborku zaprasza od poniedziałku do niedzieli w godzinach 9.00-16.00.

Trasa historyczna dostępna od wtorku do niedzieli w godz. 9.00-15.00 (ostatnie wejście o 13.00).

Koszt biletów wstępu: Bilet normalny 80,00 zł, Bilet ulgowy 60,00 zł, Dzieci do lat 7 wstęp bezpłatny. Istnieje możliwość zakupu Trasy historycznej z audioprzewodnikiem dla rodzin.

Trasa spacerowa dostępna w poniedziałki w godzinach 9.00-16.00 oraz od wtorku do niedzieli w godzinach 13.15.-16.00 (ostatnie wejście o godz. 14.30).

Chcesz obejrzeć Zamek z perspektywy wody? Wybierz się w rejs widokowy.